Met de expo BRAND, een fototentoonstelling over verboden en verbrande boeken, brengt het Vermeylenfonds de strijd tegen censuur onder de aandacht. Tom Lanoye, Hind Fraihi, Elvis Peeters en vele andere schrijvers lieten zich fotograferen met een boek dat ooit gecensureerd of verboden werd en waarvan ze hopen dat het opnieuw gelezen wordt.
Mijn keuze was snel gemaakt: Recht op Antwoord van Roger Van de Velde. Van de Velde bracht de laatste acht jaar van zijn leven grotendeels achter de tralies door omwille van het vervalsen van doktersbriefjes. Hij verbleef in schrijnende omstandigheden in onze gevangenissen: personeelsgebrek, middeleeuwse infrastructuur, honderden gevangenen samengeperst in één slaapzaal. Van de Velde klampte zich vast aan het schrijverschap. Zijn debuut Galgenaas liet hij buiten smokkelen in het wasgoed. De Belgische Overheid legde Van de Velde een publicatieverbod op: hij mocht niet beschikken over zijn schrijfmachine, hij mocht niet publiceren én zelfs wanneer hij vrij was, moest hij zijn geschriften eerst ter goedkeuring voorleggen aan de psychiatrische commissie. Van de Velde liet zich niet kelderen en bleef schrijven. In 1969 publiceerde hij het vlammend scherpe pamflet Recht op antwoord waarin hij de wantoestanden in de gevangenis en het falende interneringsbeleid aanklaagde.
Censuur is van alle tijden. Auteurs worden nog steeds vervolgd. 15 november organiseert PEN Vlaanderen Free the Word!, een avond over censuur en vrije meningsuiting met uitgesproken opinies en pakkende literatuur.
Ellen Van Pelt 