Ik ben een schrijver

Ik zal de wereld nooit meer zien. Aantekeningen uit de gevangenis, Ahmet Altan

De Turkse schrijver en journalist Ahmet Altan werd op 18 februari 2018 tot levenslang veroordeeld voor betrokkenheid bij de mislukte coup in 2016. In de gevangenis schreef Altan het boek ‘Ik zal de wereld nooit meer zien’. Een prachtig boek dat me naar de keel greep. Een boek dat me dichter bracht bij Van de Velde.

Het boek van Altan is het relaas van een intelligente en fijnzinnige man over de kracht van schrijven en het vrije woord. Altan verwoordt helder en pertinent hoe het schrijven een houvast kan zijn in de gevangenis:

‘Schrijven draagt een magische tegenstrijdigheid in zich, je kunt je erin verschuilen terwijl je jezelf met je woorden ontvouwt voor de wereld. Het zorgt ervoor dat je vergeet, maar ook dat je wordt herinnerd.’

Het is alsof ik in Altans boek Van de Veldes stem hoor weerklinken. Er zijn bijzonder veel gelijkenissen tussen beide schrijvers. Beiden kiezen voluit voor literatuur: hun boeken zijn geen jammerklachten, maar pareltjes van helder proza . Altan en Van de Velde, misschien niet toevallig beiden ook journalist, proberen de vernederende omstandigheden waarmee ze geconfronteerd worden te overleven door te observeren en erover te schrijven. Beide heren slagen daar wonderwel in. Er zijn ook kleine overeenkomsten: scènes over de gevangeniskapper, het verlangen, de medegevangenen. Van de Velde schreef zichzelf met Recht op Antwoord uiteindelijk vrij. Ik wens Altan van harte hetzelfde toe.

De laatste zinnen van ‘Ik zal de wereld nooit meer zien’, behoren tot de mooiste die ik de afgelopen jaren las:

‘Ik schrijf in een gevangeniscel.

Maar ik ben niet in de gevangenis.

Ik ben een schrijver.

Ik ben noch waar ik ben noch waar ik niet ben.

Je kunt me gevangenzetten, maar je kunt me niet in de gevangenis houden.

Omdat ik, zoals alle schrijvers, over magie beschik. Ik loop met gemak door muren heen.’